Panama/Costa Rica Het wereldberoemde kanaal in Panama en kleurrijk Costa Rica Een internetcafé dus ik kan even wat berichtgeving doen over de eerste dagen van deze reis. We zijn nu trouwens in Costa Rica waar wij vandaag zijn gearriveerd vanuit Panama. Geen grote reisafstand vandaag, maar wel aardige reistijd door heel inefficiënt werk van de douane alhier en een grote portie machtsmisbruik. Alle reistassen en koffers van het dak van de bus, allemaal aantreden in een rij met de reistas voor je en uiteindelijk hoeft dan niets open en mag alles weer terug op het dak waar het opnieuw moest worden gestapeld en vastgezet. Met de administratieve rompslomp erbij, ruim een uur in een eindeloze rij voor een stempel, ben je dan twee zinloze uren kwijt! Deze landen zijn de moeite waard om te bezoeken, maar de corruptie en het machtmisbuik van sommige lieden met een petje op, die pet past toch iedereen, en een etiketje op het pak geven kleine momenten van irritatie. Maar ook dat is reizen! Het Panamakanaal en de Miraflores sluizen In Panama allereerst de sluizen bezocht en gezien hoe daar een immens groot cruiseschip werd geschut in de Miraflores sluizen... heel indrukwekkend, net als de voorlichtingsfilm en het museum dat er bij hoort. Een heel bouwwerk is dat kanaal geweest, alweer bijna 100 jaar terug, het is op haar manier net zo indrukwekkend als die lange muur in China en die hoge piramiden in Egypte! Het zijn technische hoogstandjes die bloed, zweet, tranen en mensenlevens hebben gekost. Als er een groot schip geschut wordt is dat echt passen en meten. Aan weerszijden bevinden zich locomotiefjes, kleine treintjes op een rails die vastzitten aan het schip. Zij begeleiden het schip gedurende het hele traject en we zien het water stijgen. Als het op gelijk niveau is gaan de sluisdeuren open, het is een indrukwekkend geheel. Het schutten van de sluizen is echt iets wat je niet mag overslaan als je Panama bezoekt. Verder in Panama het oude stadsdeel bezocht, Casco Viejo, met prachtige oude koloniale gebouwen. Dit heeft veel weg van andere landen waarin de koloniale bouw nog een rol speelt. We herkennen de sfeer van Cuba, de Antillen en Brazilië. Wat verder nog opvalt in Panama dat zijn de kleurrijke bussen die aan het verkeer deelnemen. De één is nog bonter beschilderd dan de ander en het geeft een vrolijk straatbeeld in deze grote stad, die behalve koloniale gebouwen ook veel lelijke wolkenkrabbers kent. Dat is echter een euvel van vele grote steden waar de grondprijs hoog is, dan moet je de hoogte in als je gaat bouwen. Zal ik ooit nog ornitholoog kunnen worden? Zondag vertrokken we naar Boquete in bergachtig gebied van Panama, richting de grens met Costa Rica en daar was het een stuk frisser. Misschien 22, 23 graden en een stevige wind, dus even minder tropisch. Het hotel waar we logeren heeft een ondergrondse rivier! De rivier loopt onder het hotel door, men heeft er gewoon omheen en overheen gebouwd; achter in de tuin stroomt het water vrolijk verder en gaat er een bruggetje overheen. Wandeling met gids geboekt na eerst met jeeps langs watervallen en mooie plekjes te zijn gereden, om vervolgens proberen de nationale (zeer schuwe) vogel van Panama en Costa Rica, de quetzal, te gaan spotten. Wel dat is gelukt, maar ik heb hem nauwelijks op de foto (kreng vloog net weg) en Bert wat beter maar het was evengoed wat ver weg! Niet getreurd, het was een heerlijke tocht door de jungle met een oase van groen om ons heen, veel prachtige planten en bomen, die uitkwam bij een kleine hoge waterval dus beslist niet verkeerd. Alleen vogels spotten vind ik wel moeilijk, vooral als ze tegen je zeggen ' kijk, daar zit hij, in die boom, op die tak' ... ik kijk om mij heen en zie slechts een stuk of vijftig bomen en honderdduizend takken...! Ik zei al tegen Bert dat we volgende keer toch beter naar Afrika kunnen gaan voor het wildlife; op de één of ander manier mis ik die olifant en die giraffe niet zo snel... die pik ik er eigenlijk meestal wel uit! Van Cahuita in Costa Rica naar Bocas Del Toro in Panama Op dit moment zijn we in Cahuita, een dorp waar we acht jaar terug ook zijn geweest. Het dorp is gegroeid, er zijn wel iets  meer restaurantjes en winkeltjes bij gekomen, maar de sfeer is gelukkig nog steeds hetzelfde: een ongedwongen beetje hippieachtig sfeertje met vooral reggae invloeden. De geest van Bob Marley en kornuiten dwaalt hier nog rond, zijn muziek hoor je op bijna elke straathoek en de bevolking is ook aardig rasta met dreadlocks en very easy going! En er is een internetvoorziening in dit dorp, dus ik kan zowaar weer contact met de buitengebieden maken! De laatste dagen waren best erg verschillend qua landschap en temperatuur. Eergisteren in Cartago en Turrialba in het binnenland zaten we in de bergen en was het aangenaam, hier in Cahuita zit ik te midden van een overdosis alternatieve rugzaktoeristen in een internetcafé onder een draaiende fan. Ik denk dat het hier wel 35 graden is! Bert zit aan de overkant een biertje te drinken, vocht aanvullen heet dat! Dat ga ik straks ook even doen... liters bier en wijn gaan er hier door. Een alternatief voor viagra Over Cartago kan ik nog melden dat we daar de basiliek van de Zwarte Madonna hebben bezocht. Eigenlijk hebben Bert en ik weinig interesse in kerken en kathedralen, maar soms kun je er niet figuurlijk omheen (wel letterlijk in dit geval) en we zijn hier een rondje omheen gelopen. Aan de achterkant van de kerk bevindt zich het genezende water, dat uit vier kranen stroomt. Er is ons gemeld dat het water hier zeer heilzaam is en vol van genezende invloeden. De mensen hier zijn er heilig van overtuigd dat het goed is en er is ook een aardige toestroom van volk. Mensen staan er hun voeten af te spoelen (wintertenen) en dergelijke en ik opper bij Bert dat als je hier met het heilige water je snikkel doet... je waarschijnlijk nooit in je leven aan de viagra zult hoeven gaan. Ik heb het nog niet gezegd of een oude man heeft zijn broek op zijn kont hangen en is met driftige bewegingen in zijn kruis bezig! Als we weggaan, zien we de man ook vertrekken, hij loopt erg moeilijk alsof... ja, alsof er een vlaggenmast in de weg zit in zijn broek! Na ons verblijf in Cahuita gaan we terug naar Panama dus en ik ben benieuwd hoe laat (vroeg) we morgenochtend wakker zullen zijn: vanochtend was dat om vier uur toen een grote groep brulapen hun naam eer aandeed en pal naast onze lodge zat te brullen in de bomen. Om vijf uur was ik zo wakker dat ik ben opgestaan en om zes uur ‘s morgens liepen wij al in het Nationale Park Cahuita... we waren de eerste bezoekers en hadden anderhalf uur het park voor ons alleen! Vijftig jarig bestaan op Bocas Del Toro Hier spreekt Sarah tot U !  Ja hoor, het is zover... ik ben 50 jaar geworden en het was een dag met een Gouden Randje op het enorm leuke eiland Bocas Del Toro in Panama. Wat overkwam mij allemaal op deze speciale dag? Om half negen aan boord en op weg naar de plek om te gaan snorkelen. Onderweg zouden we dolfijnen spotten en die kwamen langs op mijn verjaarsfeestje... een stuk of vijf steeds op een paar meter van de boot, fantastisch gezicht. Prachtig om te  zien, moeilijk om vast te leggen op de gevoelige plaat, maar wel gezien en genoten. Toen door de mangrovebossen met uitleg over van alles van zeekomkommer tot zeester, die even uit het water werden gelicht zodat ik die vast kon houden. Slechts heel kort, alleen voor het kiekje en gelijk weer terug in het tropisch water. Voor nazorg hebben we inmiddels Martin Gaus ingeschakeld! Een heel mooi rif wat net onder de oppervlakte lag om te snorkelen, dus alles goed te zien en lekker met de zachte stroom een beetje mee dobberen, de boot volgde ons. Alles dichtbegroeid met koraal, veel vis: papagaaivissen, doktersvissen, sergeant majoorvisjes, butterflyvis... het kon niet op, echt een compleet aquarium. Toen we afdreven van het rif werden er drie lange touwen uit de boot gehangen en konden we hangend daaraan ons weer naar een beginpunt van de stroom laten voort trekken door de boot, nog nooit zoiets meegemaakt en helemaal ideaal... Snorkelen maakt hongerig en om kwart voor één stond de lunch klaar, bij een soort van onbewoond mangrove-eiland stond een restaurant met terras op palen in het water en daar serveerde men een fantastische garnalen curry schotel met rijst... helemaal lekker in gezelschap van een glas witte wijn! Hoe kun je zo fantastisch avontuurlijk jarig zijn..?!? Na de lunch, inclusief uitbuiken en sanitaire stop (use bucket to fluss the toilet) terug op de boot en door naar Red Frog Beach. Rode kikkers dus, heel klein maar erg mooi vooral als je ze even neerzet op het blad van een palmboom, en als extra verrassing ook nog twee luiaards gespot! Eentje zelfs pal voor ons neus in een boom aan het strand, die hadden we dit keer in Costa Rica dus niet gezien en nu treffen we het beest zowaar in Panama! Kortom, ik heb als beginnend 50 jarige een topdag gehad, gevolgd door een  avondje vertier. Een borrel met vakantie vrienden voor het eten, daarna een heerlijke Indonesische maaltijd (en dat in Panama), een prachtige taart, een papieren pop vol snoep en nog meer festiviteiten. Ik kan het iedereen aanraden om een speciale verjaardag op een speciale locatie te vieren. In wachtstand op een kleine luchthaven… Onverwachts het genoegen van even internetten, omdat we op een luchthaven zitten te wachten op onze binnenlandse vlucht naar de San Blas eilanden. We zouden eerst om 06.00 uur vanochtend vliegen, wat inhield dat we dan om 04.20 uit de jungle moesten vertrekken, toen zouden we om 09.30 uur daar opgehaald worden en tot onze verrassing stond nu opeens om 08.00 uur de taxi klaar! We moesten gelijk mee en begrijpen achteraf niet waarom, want de vlucht gaat nu om 12.00 uur en we moeten wachten. Maar dat soort dingen met een beetje miscommunicatie gebeuren in dit soort landen en we zijn gelukkig te vroeg en niet te laat, dat zou lastiger zijn! Op dit kleine vliegveld is één piepklein boekhandeltje met één internetaansluiting. Eén dollar in een gleuf en je mag een half uur internetten, dus ik blog nog even, want ik geloof dat we op de San Blas eilanden bij de indianen logeren en net aan stroom hebben... voor een lamp, maar daar is ook alles mee gezegd! Even nog terug naar de laatste dagen: de dag na mijn verjaardag naar de grote ongezellige stad David als tussenstop, geen speciale plek om te verblijven en toen door naar Gamboa, het jungleresort nabij het Panama kanaal op een uurtje vanaf de hoofdstad. Dit was werkelijk een schitterende verblijfplaats op een mooie locatie met alles erop en eraan. Wij houden altijd van basic, maar af en toe een stukje luxe is ook niet te versmaden dus we geven ons zonder te morren hier aan over! Aapjes, een krokodil en de blauwe vlinder Gisteren met een bootje naar Monkey Island gevaren, apen die zo nieuwsgierig zijn dat ze zelfs vanuit de bomen op de boot springen. Het is zoals meestal met apen in de buurt zaak om je tas goed te bewaken en ook je zonnebril en pet niet kwijt te raken. Naast apen ook een grote leguaan en een krokodil aan de kant gezien. De krokodil lag zo stil dag wij eigenlijk twijfelden aan zijn levensvatbaarheid, dat deed ook de enige Belg op deze boot, waarop wij bedachten om de Belg overboord te zetten teneinde deze vraag even nader te verklaren. Hij wilde echter niet, jammer maar helaas...! Gistermiddag met de aerotram in bakjes door de jungle naar boven naar een platform op grote hoogte met een panoramisch uitzicht over het Panama kanaal en de omgeving. In Gamboa zagen wij verder vooral veel mooie vogels, waar ik als ondeskundig ornitholoog dus de namen niet van weet, bijzondere planten en bloemen (idem) en die hele beroemde vlinder. Koningsblauw gekleurd, bijna altijd met zijn vleugels dicht waardoor je hem niet herkent, maar in ons geval na even wachten met de vleugels gespreid en dus gevangen in een foto. Ik ben trotsop het resultaat! Onthaasten bij Kluk Kluk en zijn familie… Bloedstollende vluchten beloofde het Panama Reishandboek over de binnenlandse vluchten en daar gingen we dan aan boord van het kleine vliegtuigje. Een groepje luidruchtige Amerikaanse studenten gaat ook aan boord, evenals wat Kuna indianen die wonen in de streek waar we heen vliegen. We vertrekken op tijd, vliegen over de stad naar de kustlijn en gaan even verderop het land oversteken. Het is aardig bewolkt en spoedig hebben we te maken met wat turbulentie en luchtzakken, waarbij je snel een eind naar beneden dondert! De studenten hebben al heel wat minder praatjes en als we na een uur aan het dalen gaan en ik links en rechts bergtoppen zie en alleen maar jungle onder mij, dan zijn de studenten helemaal stil gevallen en zitten met bleke gezichten door het raampje te kijken. Ik vraag mij ook wel een beetje af of de piloot weet wat hij aan het doen is, want de boomtoppen zijn slechts een meter of tien onder ons en ik heb helemaal nog geen bewoonde wereld in zicht. We hebben toch geen Kluk Kluk Kuna indiaan die met zijn vliegbrevet bezig is achter de stuurknuppel zitten? Zal je zien, dat hij net op deze dag het onderdeel ‘moeilijke landingen’ aan het oefenen is. Terwijl ik mijn leven overdenk en de zonden daarin, snel klaar dus, maakt het vliegtuig een snoekduik, komt op de baan en gaat volop in de remmen. Als hij stil staat draait hij gelijk opzij om te parkeren en zie ik vijf meter verderop het eind van de landingsbaan en gelijk daarachter de zee… Yandup, onthaasten op een speldenknop in zee We zijn er of althans bijna! In zee liggen twee lange houten boten, in de ene gaat de bagage en in de anderen wij en de studenten dus. Nog geen half uurtje varen en dan komen we bij Yandup eiland, een speldenknop in zee. We schatten dat het eiland een 100 meter lang is, 50 meter breed en het is voorzien van tien hutjes voor gasten, een restaurant, een stukje strand en een paar dozijn palmbomen. Dit wordt ons onderkomen voor de komende vier dagen! We kunnen gelijk door naar het restaurant voor de lunch; drie keer per dag maken de indianen een maaltijd voor ons klaar. Tussen 07.00 en 08.00 het ontbijt, ’s middag rond 13.00 de lunch en om 18.30 het diner. Een mannetje komt vragen of vis een probleem is en of we alles lusten… vis is geen probleem, maar we houden niet van inktvis. Het wordt genoteerd en er wordt keurig rekening mee gehouden. De eerste lunch brengt een salade vooraf, dan visstukjes met rijst en groenten en watermeloen als toetje. Het is allemaal primitief en eenvoudig, maar bijzonder lekker en dat zou ook de dagen erna blijken. De Kuna kok is een Kunstenaar in de Keuken! Ons huisje op het eiland is een ronde rieten hut met een dak van palmbladeren en voorzien van zeezicht. Tweepersoonsbed met ventilator en klamboo; een badkamer met douche, wasbak en wc; een veranda rondom het huis en buiten twee stoelen alsmede twee hangmatten… lieve help, wat ga ik hier tot rust komen; onthaasten in de overtreffende trap in, zo vrees ik. Dat gaat nog even niet op blijkt de eerste nacht, het waait als een gek en de zee maakt veel herrie. We moeten er allebei nog aan wennen en opeens bedenk ik dat dit stipje in de oceaan, net een halve meter hoog, nergens is als er een tsunami zou komen. Overleef je een bloedstollende vlucht in een overjarig klein vliegtuigje en dan verzuip je te midden van de palmbomen in een paradijselijke omgeving. Kortom, een beetje moe beginnen we aan de ochtend, het ontbijt met een feestelijke pannenkoek met een ei er bovenop maakt veel goed! Plus een thermoskan zwarte koffie… De dagen erna brengen we door op het strandje, onderuit in een luie stoel of hangend in een hangmat. We verslinden allebei boeken, tijdschriften en badderen in de pauze in zee. Twee keer per dag kun je mee met een excursie en zo bezoeken we de ‘community’ (de leefgemeenschap) van de Kuna, mangrove bossen en de begraafplaats van de Kuna. Deze doet ons erg denken aan de begraafplaats van de koppensnellers op Borneo. De overledene krijgt alles mee voor zijn reis in het hiernamaals; keukenspullen, gereedschap en meubeltjes, je zult het maar nodig hebben. We leren veel over dit volk, we verbazen ons en maken foto’s. Van de Kuna zelf niet veel… er wordt gelijk verteld dat elke foto je een dollar kost voor elke persoon die er op staat. Take it or leave it, het is jouw keus wat je daarmee doet. En dat is een beetje jammer… Malariapillen en de familie Mug Verder kan ik in alle bescheidenheid nog zeggen dat Bert en ik een populair stel zijn. Thuis hebben we altijd een volle agenda en is het vaak een zoete inval bij ons. Naar nu blijkt is het op Yandup niet anders en de derde nacht viel er dan ook een hele grote familie onaangekondigd bij ons binnen om kennis te maken en zelfs wat intiemer tot lichamelijk contact over te gaan. Ze hadden iedereen meegenomen, ook verre familieleden en alle buren met aanhang… het was de familie Mug! Onze benen zien er de volgende dag meer dan ooit uit als een landkaart… steden en dorpen hebben plaats gemaakt voor de randstad, waarbij het groene hart verdwenen is. Omdat je altijd alles positief moet bekijken weet ik nu waarom we malariapillen zijn gaan slikken in dit gebied. Vooruitziende blik voor een nodig stukje bescherming tegen deze tropische ziekte! Na vier dagen zit het erop en gaan we weer met het wiebelige bootje naar de landingstrip op het vaste land. Air Panama laat even op zich wachten maar om tien uur gaan we de lucht in en retour grote stad. We parkeren onze reistas in een hotel, waar ook onze andere tas was neergezet, en gaan de stad nog even in. Naar het zee biologisch instituut op Calzada de Amador nabij de ingang van het Panama Kanaal. We vermaken ons nog even, drinken en eten wat en krijgen als toetje nog een boom met daarin maar liefst vier luiaards te zien. Loop je het halve oerwoud door om ze veraf te spotten, hangen ze in de grote stad pal voor je hoofd. Het is een wonderlijke wereld en het was weer een wonderlijke reis. We hebben genoten… van Panama, Costa Rica, de natuur, mijn verjaardag en het onthaasten bij de Kuna indianen.